Η γυναίκα που έσωσε το έργο του Βίνσεντ βαν Γκογκ και κανείς δεν ήξερε…

Φαίνεται ότι το έχει η μοίρα του έργου του Βαν Γκογκ… Ο ίδιος ο ζωγράφος δεν γνώρισε ποτέ την αναγνώριση όσο βρισκόταν στην ζωή και κάτι ανάλογο συνέβη και με την γυναίκα που έβαλε σκοπό να το αναδείξει και τελικά το κατάφερε, ενώ μόνο πολλά χρόνια μετά τον θάνατό της οι ειδικοί αντιλήφθηκαν τον κομβικό ρόλο της για το σημερινό status του ιδιόμορφου Ολλανδού καλλιτέχνη.

Ο λόγος για την Γιοχάνα Μπόνγκερ η οποία γεννήθηκε το 1862 και έφυγε το 1925, έχοντας αφιερώσει την ζωή της σε έναν σκοπό. Να αναγνωριστεί από όλον τον κόσμο η ιδιοφυία του σπουδαίου ζωγράφου ο οποίος μέχρι την ώρα που αυτοκτόνησε το 1890 δεν είχε την ευτυχία να δει τα έργα του να γίνονται γνωστά.

POPULAR POST

Μαριγκόνα: «Ένα βήμα πιο κοντά στο Βελιγράδι…» (pic)

Και είναι πολύ πιθανό να έμενε για πάντα στην λήθη εάν δεν υπήρχε η Γιοχάνα Μπόνγκερ που έγινε Γιοχάνα βαν Γκογκ όταν παντρεύτηκε τον αδελφό του ζωγράφου, Τεό. Ελάχιστα χρόνια αργότερα βρέθηκε χήρα καθώς ο σύζυγός της έφυγε από την ζωή μόλις στα 33 του, ενώ το ίδιο συνέβη και με τον ίδιο τον Βίνσεντ μόλις στα 37…

Μετά τον θάνατο των δύο σημαντικών ανδρών της ζωής της, βρέθηκε να ζει μόνη με το παιδί της, περιτριγυρισμένη από εκατοντάδες πίνακες του Βίνσεντ βαν Γκογκ και την δεδομένη χρονική στιγμή ήταν ίσως ο μοναδικός άνθρωπος στον κόσμο που παρά τα δεδομένα ελλείμματά του σε θέματα τέχνης, μπόρεσε να αντιληφθεί την σημασία τους. Πιθανότατα, βέβαια, ούτε η ίδια ακόμη και τότε θα ήταν σε θέση να προβλέψει αυτό που ακολούθησε αργότερα, με την αναγνώριση του αδελφού του συζύγου της να φτάνει στα σημερινά επίπεδα που θεωρείται ένας εκ των κορυφαίων όλων των εποχών.

Ωστόσο ο ρόλος αυτής της μέχρι τότε καθηγήτριας Αγγλικών στην ανάδειξη του μοναδικού καλλιτέχνη για πολλά χρόνια, σχεδόν έναν αιώνα, παρέμενε υποτιμημένος –ενδεχομένως εξαιτίας και του γεγονότος ότι ήταν γυναίκα, ενώ προφανώς είχε και την σημασία του το ότι η ίδια δεν ήταν κάποια κριτικός τέχνης, κι επομένως η γνώμη της δεν διέθετε βαρύτητα.

Μόνο τις τελευταίες δεκαετίες άρχισε να αναγνωρίζεται η δική της συμβολή και πλέον ολοένα και περισσότεροι αντιλαμβάνονται ότι χωρίς εκείνη δεν θα βρισκόμασταν στο σημείο που είμαστε σήμερα. Καθοριστικός σε αυτήν την αλλαγή της οπτικής μας στάθηκε ο Χανς Λούιχτεν, συγγραφέας της εξάτομης συλλογής «Vincent van Gogh: The Letters» (2009) και του βιβλίου «Alles voor Vincent» (Ολα για τον Βίνσεντ, 2019). Για τις ανάγκες του πρώτου μελέτησε επί 15 ολόκληρα χρόνια τις 902 επιστολές τις οποίες είχαν ανταλλάξει στην αλληλογραφία τους Βίνσεντ και Τεό. Παράλληλα στηρίχθηκε και στο ημερολόγιο της Γιοχάνα το οποίο του παραχωρήθηκε από τον εγγονό της, Γιόχαν.

Μετά από εμπεριστατωμένη έρευνα και με τον Ολλανδό μελετητή να αφιερώνει συνολικά 25 χρόνια της ζωής του σε αυτό, κυκλοφόρησε τα αποτελέσματα έχοντας νωρίτερα συγκεντρώσει άπλετο υλικό και στοιχεία που φανέρωναν την δική της καταλυτική συνδρομή.

Η ίδια αντιλαμβανόταν ακόμη κι όσο ο Βίνσεντ βρισκόταν εν ζωή την σπουδαιότητά του και μετά τον θάνατό του άρχισε μεθοδικά να ξετυλίγει την μεγαλοπρέπεια της έμπνευσης του καλλιτέχνη, με έργα του οποίου ήταν διακοσμημένο το σπίτι της στο χωριό Μπούσουμ. Ξεκίνησε διαβάζοντας όσα περισσότερα μπορούσε για την ζωγραφική και την τέχνη γενικότερα, ενώ στη συνέχεια ήρθε σε επαφή με τους σύγχρονούς τους Ολλανδούς καλλιτέχνες, Γιαν Βεθ και Ρίτσαρντ Ρόλαντ Χολστ.

Αρχικά την αποθάρρυναν καθώς δεν συμμερίζονταν την άποψή της, αλλά λόγω της επιμονής της, τελικά συμφώνησαν να την βοηθήσουν να διοργανώσει μία από τις πρώτες εκθέσεις στο Άμστερνταμ το 1892, περίπου μια διετία μετά τον θάνατό του. Κι ενώ ολοένα και πιο πολλοί πείθονταν για την καλλιτεχνική αξία του πρόωρα χαμένου ζωγράφου, ήρθε ακόμη μία έκθεση, το 1905, όταν και συγκεντρώθηκαν 484 έργα του Βαν Γκογκ στο Μουσείο Stedelijk.

Ουσιαστικά αυτό ήταν το σημείο καμπής, καθώς πλέον το κοινό μπόρεσε να έρθει σε επαφή με ένα μεγάλο μέρος του έργου του και να αντιληφθεί την πιο ολοκληρωμένη εικόνα της ψυχοσύνθεσης του καλλιτέχνη που έφυγε από την ζωή νικημένος από τους δαίμονές του πριν προλάβει να βιώσει την αναγνώριση και το δέος με το οποίο στέκονται οι άνθρωποι μπροστά στην γοητεία και την ιδιοφυία της δουλειάς του…