08/02/1981: Δεν ξεχνώ, πάντα τιμώ…
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Είκοσι μία ψυχές έσβησαν εκείνη τη μαύρη Κυριακή της 8ης Φεβρουαρίου του 1981 κι έγιναν κομμάτι της πιο μαύρης σελίδας στην Ιστορία του ελληνικού αθλητισμού, σάρκα από τις σάρκες του Ολυμπιακού
08/02/1981: Όταν το κόκκινο του Ολυμπιακού έγινε πιο βαθύ, ποτισμένο από το αίμα μερικών από των πιο αγνών φιλάθλων του. Όταν ο ενθουσιασμός για το 6-0 επί της ΑΕΚ έσβησε στα 16 σκαλιά της Θύρας 7. Όταν ένα από τα πιο ηλιόλουστα μεσημέρια του Φεβρουαρίου καταδικάστηκε από τότε να είναι σκοτεινό και θλιμμένο.
Ήταν η 20η αγωνιστική του πρωταθλήματος. Ο Ολυμπιακός των Σαργκάνη, Κυράστα, Βαμβακούλα, Κουσουλάκη, Νικολούδη, Αναστόπουλου, Ορφανού, Γαλάκου υποδεχόταν την ΑΕΚ της εποχής με τους Οικονομόπουλο, Αρδίζογλου, Μανωλά, Καραβίτη, Θώδη, Βλάχο, Μπάγεβιτς, Μαύρο. Ο κόσμος συνέρεε κατά χιλιάδες στο παλιό Καραϊσκάκης. Η σέντρα του αγώνα ήταν προγραμματισμένη για τις 15:15. Ο κόσμος κινούνταν προς το φαληρικό γήπεδο ήδη από τις 12:00. Ερυθρόλευκες και Κιτρινόμαυρες παρέες, αγκαλιά μέχρι τις κερκίδες του γηπέδου. Τίποτα δεν προμήνυε αυτό που θα επακολουθούσε. Κι όμως οι ιαχές των πανηγυρισμών σύντομα θα καλύπτονταν από τις κραυγές πόνου και απελπισίας. Στη μοναδική Θύρα του Σταδίου Καραϊσκάκης που δεν οδηγούσε κατευθείαν στην έξοδο. Μια σκάλα, μια σκοτεινή κυκλική στοά 50 περίπου μέτρων, η πόρτα, το τουρνικέ.
35.450 εισιτήρια. 35.450 άνθρωποι ένωσαν τις φωνές τους, τους παλμούς της καρδιάς τους για 90 περίπου λεπτά, σε έναν πραγματικό θρίαμβο, σε μια κόκκινη καταιγίδα σε μια εμφατική νίκη του Ολυμπιακού επί της τρίτης στη βαθμολογία ΑΕΚ. Ο Μαίκ Γαλάκος σκοράρει δύο φορές, ακολουθούν οι Βαγγέλης Κουσουλάκης, Κώστας Ορφανός, Νίκος Βαμβακούλας, ξανά Γαλάκος για το τρίτο προσωπικό του τέρμα. Το εμφατικό 6-0 δίνει το μοιραίο έναυσμα για τους πανηγυρισμούς. Μια μέρα που είχε όλα τα φόντα να γραφτεί στις πιο ένδοξες σελίδες της ερυθρόλευκης Ιστορίας, πάγωσε στο χρόνο, μαύρισε έγινε η πεμπτουσία της θλίψης.
Μετά από το χορό των τερμάτων, πολλοί ήταν εκείνοι που σηκώθηκαν από τις θέσεις τους, ήθελαν να βγουν έξω από τις θύρες, να πανηγυρίσουν, να κατευθυνθούν προς τη Θύρα 1 εκεί από όπου σε λίγο θα περνούσαν οι ήρωες της αναμέτρησης. Να τους δουν από κοντά, να τους σφίξουν το χέρι με τα μάτια να γυαλίζουν από ευτυχία, τις παλάμες ιδρωμένες από την έξαψη. Έτσι κίνησαν και οι φίλαθλοι στη Θύρα 7, η καρδιά της κερκίδας, έβαλε προορισμό την έξοδο. Κάποιος από όσους κατέβηκαν πρώτοι γλίστρησε στην τσιμεντένια σκάλα, παραπάτησε και έπεσε στο έδαφος. Το πλήθος που κατευθυνόταν προς την έξοδο ήταν ορμητικό, βουτηγμένο στον ενθουσιασμό της στιγμής. Επικράτησε συνωστισμός, πανικός, ο ένας έπεφτε πάνω στον άλλον. Από ένα σημείο και μετά δεν πατούσαν τσιμέντο, μα πεσμένα κορμιά. Ένα ανθρώπινο ντόμινο και η πόρτα ακόμα κλειστή ή μισάνοιχτη. Στις σκάλες δεν υπήρχαν χειρολαβές. Τα τουρνικέ στη θέση τους, δεν αφαιρέθηκαν ποτέ, όπως προβλέπεται για την πιο εύκολη έξοδο των οπαδών, και ο κόσμος ακόμα να κατεβαίνει.
Μια πραγματική κόλαση. Άνθρωποι που πριν από μερικά λεπτά μοιράζονταν το ίδιο πάθος, αγωνιούσαν για να πάρουν μία ανάσα. Ο ένας πάνω στον άλλον με το πλήθος να συνεχίζει να βγαίνει να μην ακούει τις παρακλητικές κραυγές: «Κάντε πίσω, η πόρτα είναι κλειστή». Οι κραυγές για βοήθεια μπερδεύονταν με τους ήχους του θριάμβου συνθέτοντας τον απόλυτο ήχο της κόλασης.
Οι αστυνομικοί ξεριζώνουν την πόρτα, 19 άνθρωποι ανασύρονται νεκροί. Ένας θα υποκύψει στα τραύματά του λίγες στιγμές αργότερα στο Τζάνειο. Η λίστα θα αυξηθεί μήνες μετά από εκείνη την καταραμένη Κυριακή όταν ακόμη ένας φίλαθλος θα ξεψυχήσει μην ξυπνώντας ποτέ από το κώμα. 21 νεκροί, 59 τραυματίες, χιλιάδες ματωμένες από τον πόνο ψυχές, εκατομμύρια άνθρωποι συνοδοιπόροι της πιο μαύρης Κυριακής στον ελληνικό αθλητισμό, στον πιο αποκαρδιωτικό απολογισμό.
Το χρονικό της τραγωδίας όπως αναφέρεται στην επίσημη ανακοίνωση της ΠΑΕ Ολυμπιακός για την συμπλήρωση των 37 χρόνων από την τραγική επέτειο.
17:03 Κάποιοι αστυφύλακες κατορθώνουν να ξεριζώσουν ένα από τα τουρνικέ και να απεγκλωβίσουν έτσι αρκετό κόσμο.
17:15 Νεκροί και τραυματίες μεταφέρονται με περιπολικά και 13 ασθενοφόρα του ΕΚΑΒ στο Τζάνειο νοσοκομείο Πειραιά, ενώ έχει σημάνει γενική κινητοποίηση στην αστυνομία και τα νοσοκομεία.
17:30 Αρκετοί φίλαθλοι συγκεντρώνονται έξω από το Τζάνειο με την αγωνία ζωγραφισμένη στα πρόσωπά τους.
17:50 Τα τηλεοπτικά δίκτυα (ΕΡΤ και ΥΕΝΕΔ) μεταδίδουν το γεγονός και κάνουν έκκληση σε γιατρούς να προσέλθουν στο Τζάνειο, ώστε να ενισχύσουν τους εφημερεύοντες αλλά και για αιμοδότες. Κινητοποιείται επιπλέον προσωπικό και στο Κρατικό Πειραιώς όπου μεταφέρονται κάποιοι βαριά τραυματισμένοι.
18:20 Φτάνουν στο Τζάνειο ο Υπουργός Κοινωνικών Υπηρεσιών κ. Δοξιάδης και οι Υφυπουργοί κ. Τσουκαντάς και κ. Αποστολάτος και δίνονται εντολές για ακόμα μεγαλύτερη κινητοποίηση γιατρών και αιμοδοτών.
18:30 Το Κέντρο Άμεσης Δράσεως ζητάει από τα πληρώματα των περιπολικών και τους αστυνομικούς εθελοντές αιμοδότες να σπεύσουν στα δύο νοσοκομεία. Εκατοντάδες αστυνομικοί προσφέρουν αίμα.
18:50 Φτάνουν στο Τζάνειο ο Υπουργός Δημόσιας Τάξης κ. Δαβάκης, ο Υφυπουργός Προεδρίας Κυβερνήσεως κ. Αχιλλέας Καραμανλής, ανώτεροι αξιωματικοί της Αστυνομίας και παράγοντες του Ολυμπιακού και της Α.Ε.Κ.
19:00 Με εντολή του διευθυντή του ΚΑΒ κ. Καραβά ζητείται να τεθεί σε επιφυλακή και το ΚΑΤ, για να δεχτεί τραυματίες που έχουν ανάγκη νευροχειρουργικής επεμβάσεως.
19:15 Εκατοντάδες άτομα συγκεντρώνονται έξω από το Τζάνειο και με αγωνία ζητούν να μάθουν τα ονόματα νεκρών και τραυματιών.
19:30 Αθρόα είναι η προσέλευση γιατρών και αιμοδοτών, ενώ δεκάδες γυναίκες λιποθυμούν από την αγωνία.
19:40 Ο Υπουργός κ. Δοξιάδης ενημερώνει τον Πρωθυπουργό κ. Ράλλη, ο οποίος δίνει εντολή να ληφθούν τα αναγκαία μέτρα και ενημερώνει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Κ. Καραμανλή.
19:45 Χρειάζεται να μπλοκάρουν το Τζάνειο δυνάμεις των ΜΑΤ προκειμένου να απομακρύνουν τον κόσμο από την κεντρική είσοδο για να γίνει πιο εύκολη η πρόσβαση στους γιατρούς και στους αιμοδότες.
20:00 Σκηνές αλλοφροσύνης διαδραματίζονται στο Τζάνειο από τους συγγενείς. Αναγνωρίζονται τα τρία πρώτα θύματα. Είναι οι Γιάννης Κανελλόπουλος, Γιάννης Διαλυνάς και Βασίλης Μάχας. Δυστυχώς ακολούθησαν και άλλοι και ο αριθμός των νεκρών έφτασε τους 21.
20:15 Οι αστυνομικοί του 7ου Αστυνομικού τμήματος αρχίζουν την πραγματογνωμοσύνη στην ΘΥΡΑ 7, αναζητώντας τις αιτίες του τραγικού γεγονότος.
20:30 Στο Τζάνειο φτάνει ο Πρωθυπουργός Γεώργιος Ράλλης ενώ σοβαρά τραυματίες μεταφέρονται στο Γενικό Κρατικό Πειραιώς και στο ΚΑΤ. Γιατροί και νοσοκόμες βγαίνουν με καταματωμένες τις μπλούζες στους διαδρόμους και φωνάζουν ονόματα τραυματιών. Αρκετοί από τους συγγενείς λιποθυμούν.
20:50 Τα ραδιοτηλεοπτικά δίκτυα αρχίζουν να μεταδίδουν πένθιμη μουσική, ενώ παράλληλα σε ένδειξη πένθους έχουν διακόψει το πρόγραμμά τους.
21:00 Γύρω στα 300 με 400 άτομα με άγριες διαθέσεις προσπαθούν να μπουν στο στάδιο Καραϊσκάκη και να βρουν τους υπεύθυνους. Απομακρύνονται από μια διμοιρία των ΜΑΤ.
21:15 Ο διοικητής του Τζανείου κ. Απέργης βγαίνει στο διάδρομο και κάνει έκκληση στον κόσμο να απομακρυνθεί από την είσοδο του νοσοκομείου γιατί εμποδίζεται με την παρουσία τους η κυκλοφορία περιπολικών και ασθενοφόρων, ενώ εκκλήσεις για τον ίδιο λόγο γινόντουσαν και από τα τηλεοπτικά δίκτυα.
22:00 Ο κόσμος αρχίζει να απομακρύνεται σιγά – σιγά από τα δύο νοσοκομεία…
Τα 21 θύματα της Θύρας 7
Παναγιώτης Τουμανίδης (14 ετών)
Κώστας Σκλαβούνης (16 ετών)
Ηλίας Παναγούλης (17 ετών)
Γεράσιμος Αμίτσης (18 ετών)
Γιάννης Κανελλόπουλος (18 ετών)
Σπύρος Λεωνιδάκης (18 ετών)
Γιάννης Σπηλιόπουλος (19 ετών)
Νίκος Φίλος (19 ετών)
Γιάννης Διαλυνάς (20 ετών)
Βασίλης Μάχας (20 ετών)
Ευστράτιος Λούπος (20 ετών)
Μιχάλης Κωστόπουλος (21 ετών)
Ζωγραφούλα Χαϊρατίδου (23 ετών)
Σπύρος Ανδριώτης (24 ετών)
Κώστας Καρανικόλας (26 ετών)
Μιχάλης Μάρκου (27 ετών)
Κώστας Μπίλας (28 ετών)
Αναστάσιος Πιτσόλης (30 ετών)
Αντώνης Κουρουπάκης (34 ετών)
Χρήστος Χατζηγεωργίου (34 ετών)
Δημήτριος Αδαμόπουλος (41 ετών)
ΑΘΑΝΑΤΟΙ
08/02/1981 – 08/02/2019 Τριάντα οχτώ χρόνια 21 ψυχές ψάχνουν δικαίωση. 37 χρόνια ατιμώρητης εγκληματικής αμέλειας. 37 χρόνια αναπάντητα γιατί και ευθύνες που αιωρούνται. Οι 5 κατηγορούμενοι φύλακες της Θύρας 7 καταδικάστηκαν πρωτόδικα σε φυλάκιση 10 ετών, αλλά ύστερα (22/9/86) αθωώθηκαν.
Κάθε χρόνο, από εκείνον τον καταραμένο Φλεβάρη του ’81, όλη η ερυθρόλευκη οικογένεια, ενώνεται σε μία τελετή στη μνήμη τους, σε μερικά λεπτά ολόδικά τους, στα οποία όλοι στρέφουν το βλέμμα στον ουρανό, φυλακίζουν τα λόγια σε μια πικρή σιωπή και κλείνουν το μάτι… στα αδέρφια τους.
Την 8η Φεβρουαρίου του 1990, 300 περίπου οπαδοί του Ολυμπιακού έκαναν κατάληψη στη Θύρα 7 του σταδίου Καραϊσκάκη, με αιτία την κατάθεση στεφάνου σε μνήμη των 21 φιλάθλων που έχασαν τη ζωή τους στο χώρο αυτό πριν από 9 χρόνια. Η Αθλητική Φωνή της επόμενης ημέρας έγραφε χαρακτηριστικά: «Κατάληψη έγινε στη Θύρα 7 του Σταδίου Καραΐσκάκη από οπαδούς του Ολυμπιακού. Οι Ερυθρόλευκοι οπαδοί μπήκαν στις 08:30 π.μ. και παρέμειναν στη Θύρα 7 και κατά τη διάρκεια του αγώνα του Ολυμπιακού με τον Ολυμπιακό Βόλου». Η διοίκηση Σιαλιαρέλη είχε κλείσει τότε επ’ αόριστον τη Θύρα 7 λόγω συχνών επεισοδίων όπως ισχυριζόταν. Τα πανό που ανάρτησαν έγραφαν: «ΚΑΤΑΛΗΨΗ» και «ΣΑΛΙΑΡΕΛΗ, ΕΜΕΙΣ ΠΡΟΣΚΥΝΗΣΑΜΕ, ΤΩΡΑ Η ΣΕΙΡΑ ΣΟΥ» Η αστυνομία δεν τους απομάκρυνε. Το σύνθημά τους, «Αδέρφια ζείτε εσείς μας οδηγείτε» δόνησε τον ουρανό. Μετά την κατάληψη, η Θύρα 7 ξανάνοιξε.
Κανείς δεν θυμάται εκείνο το 6-0. Κι όσοι το θυμούνται, δεν θέλουν, το αποφεύγουν, προσπαθούν να το ξεχάσουν. Κάθε χρόνο τιμάται η μνήμη τους και κάθε χρόνο είναι παρόντες άνθρωποι στα αφτιά των οποίων ηχούν ακόμα οι σειρήνες των ασθενοφόρων, κι άλλοι που δεν το έζησαν, τους το διηγήθηκαν, άνθρωποι που μαθαίνοντας την ερυθρόλευκη ιστορία, έμαθαν να φυλάσσουν βαθιά μέσα τους και αυτά τα 21 παιδιά.
Γιατί η 8η Φεβρουαρίου του 1981 θα είναι για πάντα δική τους, αφιερωμένη στη μνήμη τους και βαθιά χαραγμένη στις ψυχές όλων των φιλάθλων του Ολυμπιακού. 37 χρόνια σύσσωμη η ερυθρόλευκη οικογένεια και οι οπαδοί αποτίουν φόρο τιμής σε αυτές τις 21 αδικοχαμένες ψυχές στο ετήσιο μνημόσυνο στο νέο Γ. Καραϊσκάκης. Μαζεύονται εκατοντάδες και σχηματίζουν ένα κύκλο γύρω και πάνω από το μνημείο. Εκεί όπου υπάρχει πάντα το πανό: «Δεν φύγατε πότε από κοντά μας».
Εκεί όπου όλοι οι παρευρισκόμενοι στο άκουσμα των 21 ονομάτων από τη Λόλα Νταϊφά βροντοφωνάζουν ΠΑΡΩΝ για κάθε έναν τους. Εκεί που υπάρχει το κομμάτι της παλιάς Θύρας 7, το μοιραίο τουρνικέ, εκεί στη μαρμάρινη πλάκα με τα ονόματα αυτών των παιδιών που θυσίασαν τη ζωή τους στο βωμό της μεγάλης τους αγάπης κι έγιναν έτσι κομμάτι της Ιστορίας της, σάρκα, από τις σάρκες της.
Βρίσκονται παντού και πάντα εδώ και 37 χρόνια. Στη φανέλα με τον δαφνοστεφανωμένο έφηβο, σε κάθε δάκρυ χαράς και λύπης κάθε ερυθρόλευκου φιλάθλου, σε κάθε προπόνηση, σε κάθε αγώνα, στις νίκες και τις ήττες, στις πιο πικρές βραδιές να σηκώνουν εκείνοι το βάρος, στις πιο ένδοξες νύχτες, να χαίρονται με τη χαρά μας. Είναι όλοι τους εκεί. Ο Παναγιώτης, ο Κώστας, ο Ηλίας, ο Γεράσιμος, ο Γιάννης, ο Σπύρος, ο Γιάννης, ο Νίκος, ο Γιάννης, ο Βασίλης, ο Στράτος, ο Μιχάλης, η Ζωγραφούλα, ο Σπύρος, ο Κώστας, ο Μιχάλης, ο Κώστας, ο Τάσος, ο Αντώνης, ο Χρήστος, ο Δημήτρης.
«Αδέρφια ζείτε»: Οι οργανωμένοι του Ολυμπιακού για αυτούς που έφυγαν αλλά δεν ξεχάστηκαν ποτέ…
«Αυτή την μέρα γενικότερα μας την μάθανε, μας έμαθαν να την σεβόμαστε οι παλιοί πιο πολύ που την έχουν ζήσει, και από τότε κάθε μέρα τέτοια ημερομηνία που γίνεται το μνημόσυνο πηγαίνουμε κάτω για να μνημονεύσουμε αυτά τα παιδιά που χάθηκαν στην ιδέα του Ολυμπιακού μας».
«Όπου και αν πηγαίνουμε, σε οποίο γήπεδο και αν πάμε τραγουδάμε για αυτούς, γιατί ξέρουμε ότι από εκεί ψηλά μας βλέπουνε και τραγουδάνε μαζί μας, εγώ μπορεί να μην έζησα εκείνη την τραγική μέρα, αλλά έχω αρκετούς φίλους, που πλέον δεν ζουν, από παιδιά που ήμασταν μαζί στην κερκίδα και τραγουδάγαμε μαζί για τον Ολυμπιακό»
«Αδέρφια ζείτε, εσείς μας οδηγείτε»
«Θρύλε, θυμήσου πρωταθλητή σε θέλουνε ακόμα κι οι νεκροί σου»
«Δεν ξεχνώ, πάντα τιμώ»